Fotowoltaika swój potencjał rozwojowy opiera na trzech głównych filarach: podnoszeniu sprawności, wydłużaniu gwarancji na swoje produkty oraz redukcji cen. W pierwszym obszarze ogromny i bardzo szybki postęp najlepiej widać na przykładzie sprawności modułów (więcej w artykule: Najsprawniejsze moduły PV – nowości rynkowe).
Ogromnym sukcesem firmy Longi było wyprzedzenie światowego lidera jakim jest SunPower poprzez opracowanie i wdrożenie do produkcji modułu o sprawności 22,8% opartego o ogniwa typu BC. Zaledwie pół roku później firma AIKO wprowadziła do produkcji moduł o sprawności konwersji energii wynoszącej 24%.
W drugim obszarze przez wiele lat nic się nie zmieniało. Typowa gwarancja mocy dla produkowanych modułów PV wynosi 25 lat. Niemniej wielu producentów oferuje na swoje produkty aż 30 lat gwarancji. Nie ma obecnie żadnego innego produktu, wśród generatorów energii elektrycznej, który miałby tak długą gwarancję. Jednak i w tym obszarze doszło do kolejnego przełomu. Niedawno firma Sunpower ogłosiła, że będzie udzielać na swoje moduły z serii Maxeon aż 40 lat gwarancji. Tym samym jest to najdłuższa gwarancja w historii fotowoltaiki jakiej udzielił producent modułów PV na swój produkt.
W przypadku cen modułów fotowoltaicznych sytuacja wygląda nieco inaczej. Moduły fotowoltaiczne są tym generatorem energii elektrycznej, którego ceny na przestrzeni ostatnich 40 lat spadły najbardziej. Warto przypomnieć, że w 1983 roku 1Wp mocy w module PV kosztował około 20 dolarów. Pod koniec roku 2022 już tylko około 35 eurocentów.
Pomimo stałego spadku cen, zdarzały się okresy wzrostowe. Taka sytuacja miała miejsce w zeszłym roku, kiedy po rekordowo niskich cenach w okresie wakacyjnym od października 2022 ceny zaczęły rosnąć (rys. 1.).
Rys. 1. Wykres obrazujący zmiany cen jednego wata mocy w modułach wykonanych w różnych technologiach w okresie od końca 2021 do końca 2022 roku. Kolor czerwony - moduły na bazie ogniw wysokosprawnych (high efficiency), kolor zielony – typowe moduły PV (mainstream), kolor pomarańczowy – moduły o niskiej sprawności i jakości (low cost). Źródło: pvXchange.com [1]
Dla najtańszych modułów na runku przekroczyły granicę 20 eurocentów/wat, podczas gdy jeszcze rok wcześniej można było kupić takie moduły za 15 eurocentów/wat. Natomiast cena modułów o najwyższej sprawności przekroczyła 40 eurocentów/wat.
Wówczas pojawiały się informacje, że ceny modułów przy obecnym zaawansowaniu technologii produkcji, inflacji i zerwanych łańcuchach dostaw nie da się już dalej obniżać. Dlatego dużym zaskoczeniem są ostatnie dane na temat cen na rynku fotowoltaicznym. Okazuje się, że od stycznia do sierpnia 2023 ceny we wszystkich trzech kategoriach modułów po raz kolejny wyraźnie spadły.
Rys. 2. Wykres obrazujący zmiany cen jednego wata mocy w modułach wykonanych w różnych technologiach w okresie od sierpnia 2022 do sierpnia 2023 roku. Kolor niebieski - moduły na bazie ogniw wysokosprawnych (high efficiency), kolor grafitowy – typowe moduły PV (mainstream), kolor zielony – moduły o niskiej sprawności i jakości (low cost). Źródło: pvXchange.com [1]
W kategorii modułów wysokosprawnych, czyli takich, do których zaliczamy ogniwa wykonane w technologii BC, HJT czy TOPCon, spadek od początku roku do sierpnia 2023 wyniósł 22,5%. W kategorii modułów typowych, do których zaliczamy głównie ogniwa typu PERC, spadek wyniósł 26,7% a w kategorii ogniw o najniższej sprawności - 26,3%. Tym samym ceny za wat pod koniec sierpnia 2023 wynosiły odpowiednio: 31 eurocentów/wat (high efficiency), 22 eurocenty/wat i 14 eurocentów/wat (low cost). Analiza cen podana na portalu pvXchange jest zgodna z danymi publikowanymi przez inny portal zajmujący się od lat badaniem cen w fotowoltaice a mianowicie PV insight. Cena za typowe moduły oparte na ogniwach PERC waha się w granicach 0,141 do 0,147 dolara/wat i we wszystkich analizowanych kategoriach widać trend spadkowy. Warto w tym miejscu przypomnieć, że 21 czerwca 2023 średnia cena w tych samych kategoriach wahała się od 0,165 do 0,175 dolara/wat.
Rys. 3. Zestawienie niskich, średnich i wysokich cen za wat mocy w module 20 września 2023 źródło: PV Insight [2]
Kolejnym źródłem informacji na temat cen modułów PV są portal TaiyangNews oraz OPIS (Oil Price Information Service) (rysunek 4 i 5). Oba serwisy publikują dane o cenach za wat mocy w module na przestrzeni tego roku. Na pierwszym z wykresów widać, że największy spadek cen miał miejsce pomiędzy 22 a 25 tygodniem 2023 roku tj. pomiędzy 5 a 25 czerwca.
Rys. 4. Wykres obrazujący zmiany cen jednego wata mocy w modułach wykonanych w różnych technologiach
w okresie od początku 2023 roku. Źródło: TaiyangNews.com [3]
Podobną tendencję zmian cen zawierają dane opublikowane przez OPIS. W tym przypadku różnica dotyczy tylko daty początkowej kiedy zaczęły się tak duże spadki cen. Szczególnie interesujące, w danych tego drugiego portalu, jest umieszczenie linii trendu dla wysokosprawnych modułów zbudowanych w oparciu o ogniwa wykonane w technologii TOPCon. Jak podaje OPIS, cena za wat mocy w tych modułach może być poniżej 16 centów/wat. Jest to kolejny rekord najniższej ceny dla tego typu modułów.
Rys. 5. Wykres obrazujący zmiany cen jednego wata mocy w modułach wykonanych w różnych technologiach
w okresie od początku 2023 roku. Źródło: https://www.pv-magazine.com/ after OPIS APAC Solar Weekly [4]
Dane z końca roku 2022 sugerowały, że dalsze obniżki cen modułów PV nie są możliwe albo będą wymagały znacznie dłuższego czasu niż do tej pory. Okres pomiędzy czerwcem a sierpniem tego roku pokazał, iż producenci, mimo niesprzyjających warunków gospodarczych na świecie, nadal mają możliwości aby redukować koszty produkcji, co prowadzi do kolejnych obniżek cen modułów. Najciekawszą informacją jest jednak znaczący spadek cen modułów zbudowanych w oparciu o ogniwa TOPCon, co jest kolejnym dowodem na to, że wymieniona technologia w najbliższych latach zastąpi ogniwa PERC.
W artykule wykorzystano ogólnodostępne materiały oraz dane z:
1. https://www.pvxchange.com/Price-Index
4. https://info.opisnet.com/free-trial-apac-solar-weekly (https://www.pv-magazine.com/)
